Op de bijna bovenste verdieping van het NS hoofdkantoor in Utrecht spreken wij met Hessel Dikkers, CIO van de Nederlandse Spoorwegen. Onder hem -letterlijk- het zenuwcentrum van het grootste spoorknooppunt van Nederland. Het is vrijdagmiddag, het begin van de spits. De dienstregeling verloopt normaal.
Hessel, waar liggen je roots?
Na mijn studie Bestuurlijke Informatiekunde aan de Erasmus Universiteit ben ik gestart bij ABN AMRO. De interesse voor ICT begon al tijdens mijn middelbare-schoolperiode. Spannend! Gedurende de 18 jaar dat ik bij ABN AMRO werkzaam was, ben ik opgeklommen tot CIO van de bank. Aan het begin van de crisisjaren werd ik benaderd voor een overstap naar SNS Reaal, waar ik COO werd van de SNS Bank. Vanaf 2012 ben ik CIO bij de NS. Gevraagd werd naar een CIO die gewend was te werken in een 24-uurs dienstverlening. Doel in 2012, toen ik startte, was: stabiliteit in de ICT unit en output. Daarnaast betere informatie creëren voor de reizigers. Gevolg werd een grotere slagkracht van de ICT functie: sneller, wendbaarder en met nieuwe (data) functionaliteiten. Data en processen veranderen die leiden tot meer inzicht in de bedrijfsvoering met als gevolg nog betere reizigersinformatie. Feitelijk een volledige integratie van het ICT landschap. Het eerste dat ik aanpakte was de reizigersinformatie, die onvoldoende en ontoereikend was, zeker in de strenge winters toen. Ook de kwaliteit van de ICT hard- en software was ondermaats. En het samenwerken met elkaar was onvoldoende, met als gevolg een matige PR.
Het proces is inmiddels uitgegroeid tot de NS-app waar alles samenkomt. In mijn functie is alle ICT kennis en verantwoordelijkheid gebundeld en gepositioneerd in een unit (ca 1.300 mensen). Toch is het nog niet af. Het kan nog beter. Met name bij verstoringen kan en moet het beter. Ook is meer informatie ‘van deur tot deur’ wenselijk, waarin bus, tram, auto en andere vervoersmogelijkheden zijn geïntegreerd. Gevolg zal zijn een nog hogere satisfactie bij de reizigers. Mede door ICT toepassingsmogelijkheden is dit (de satisfactie) al gerealiseerd overigens.
Hoe kunnen wij de ontwikkelingen bij houden? Hoe kunnen we de kennis absorberen die om ons heen ontwikkeld wordt? Bij ons wordt de Operationele Technologie (OT) steeds belangrijker, maar ook de toegepaste technologie, IT, (wifi, bewaking station etc.) is essentieel. Geen trein rijdt zonder OT. Remmen worden aangestuurd met behulp van OT. Deze werelden (OT en IT) schuiven in elkaar. Hoe krijgen wij deze integratie voor elkaar? Een volstrekt nieuw vakgebied, waar nog weinig geleerde lessen zijn. Ook moeten wij steeds meer eisen stellen aan OT van onze toeleveranciers. Neem de treinbouwers als voorbeeld. Wij bepalen welk soort technologie waar wordt toegepast. Een volstrekt nieuw fenomeen, die voor de IT unit ongekende mogelijkheden en uitdagingen biedt.
“Het liefst voer ik duurzame transities door.”
Wat zijn de lessons learned geweest in je loopbaan, wat had je anders gedaan en wat niet?
Het is zinvol om aan het begin van je loopbaan veel te wisselen en nieuwe ervaringen op te doen. Dat kan binnen een firma zijn, maar ook daarbuiten. Doe veel verschillende dingen in verschillende rollen. Je creëert dan een brede basis. Hier kun je op teren in de rest van je loopbaan. Start met een goede, brede basis. Gaandeweg in je loopbaan ontdek je een zekere vorm van herhaling in de dingen die je doet. Mede hierdoor is het zo belangrijk om een sterke brede vorming te hebben. Ik zou niet veel anders hebben gedaan. Nu terugkijkend, had ik ook graag wat internationale ervaring opgedaan.
Hoe kijk je naar de toekomst (ook weer vanuit het perspectief van je loopbaan)?
Op dit moment, met zo’n mooie portefeuille aan taken en verantwoordelijkheden, met alle aspecten van ICT eromheen, heb ik geen behoefte te veranderen. Mogelijk op termijn een iets kleinere organisatie met meer verantwoordelijkheden. Of het aansturen van digitalisering binnen een firma. Ook kijk ik naar meer toezichthoudende rollen. Hier kun je je op voorbereiden en focussen, is mijn ervaring. Op dit moment heb ik 3 toezichthoudende rollen, en wil deze nog wel iets verder uitbouwen. Daar is ook ruimte voor. Ook zie ik op een bepaald moment wel een minder eindverantwoordelijke positie voor mij als logische volgende stap. Meer organisaties helpen verbeteringen door te voeren, bijvoorbeeld in een adviesrol.
Wat drijft je, wat zijn belangrijke waarden voor je?
Duurzame veranderingen binnen ICT vorm en inrichting geven. Het moet blijven beklijven. Je moet iets achterlaten. Niet als je weg bent, dat het direct wegvalt. Daarnaast is mijn stijl ‘recht voor zijn raap’. Ik waardeer dat ook in anderen. Je weet wat je aan iemand hebt. Verder is respectvol omgaan met elkaar een van mijn kernwaarden.
Zijn er momenten in je loopbaan die bepalend zijn geweest voor waar je nu staat?
Met name de stap na 18 jaar ABN AMRO (naar buiten de organisatie) is bepalend geweest. Weg uit zo’n grote, sterke cultuur. Een lastige stap, die mij per saldo veel heeft gegeven. Met name meer in de breedte gaan opereren, heeft mij verder gebracht en zo ontstonden nieuwe kansen. Zo kwam ik in een totaal andere sector terecht. Niet gepland, wel op mijn pad gekomen.
It’s a job to find a job. Heb je er gedurende je loopbaan werk van gemaakt of is het komen aanwaaien?
Ik ben niet actief op zoek gegaan maar werd benaderd voor een next step. Natuurlijk, gezien de ontwikkelingen binnen de financiële sector, stond ik open voor een vertrek uit de sector. Ik heb ook netwerken van binnen de eigen organisatie gebruikt -een zeer effectief wapen- om verkennende gesprekken elders te voeren.
Hoe ziet de rol van CIO eruit in de nabije toekomst?
Dat verschilt van bedrijf tot bedrijf. Er is niet één invulling van deze rol. ICT is essentieel geworden, voor vrijwel ieder bedrijf. Voor NS is de data-intensiteit groot, hoewel ons core product het verplaatsen van mensen is. Bij een bank is dat anders. Ik geloof niet in een versnippering van rollen als CTO, CDO, CIO. In mijn ideaalmodel gaat het samen, tenzij je echt andere competenties per rol zoekt die niet combineerbaar zijn. Wel wordt de adoptie van de business steeds sterker. Je gaat naar een splitsing van gestandaardiseerde en geautomatiseerde platformen -waar data en infrastructuur centraal staan- en product teams, die applicaties aansturen. Deze teams zullen naar de business gaan. Ik denk dat binnen de NS de rol van CIO voorlopig nog zal blijven bestaan overigens.
Structureel is de behoefte aan een regierol, architectuurrol, platformrol, securityrol en innovatierol. Deze rollen zijn blijvend.
