Schaekel & Partners bestaat 10 jaar. Clichés zoals ‘de tijd is omgevlogen’, ‘wat was het toch mooi en goed’ en verhalen over successen: dit alles laten wij achterwege. Niemand, behalve wij, zit hierop te wachten. Wat wel zinvol is, is kijken naar de (10) belangrijkste trends van de afgelopen 10 jaar, of -nu wij er toch zijn- de voorspelde trends die al dan niet uitkwamen. Deze trends putten wij uit de onderzoeken die wij gedurende deze jaren (en de jaren ervoor) deden.
Hieronder de 10 meest bepalende trends:
1. Verdere gestage opmars ZZP’ers.
Tien jaar geleden was de verwachting dat de groei van het aantal zelfstandigen zou stagneren. Bij 1 miljoen -zo dachten wij destijds- is de rek er wel uit. Dat bleek niet zo te zijn. Mede ingegeven door het begrip ‘werkzekerheid’ daalde het risico om zelfstandig te worden. De kans op langdurige leegloop bleek en blijkt klein te zijn. Op dit moment is de tijd tussen twee opdrachten minimaal (ca 6 weken). Nog steeds neemt het aantal zelfstandigen toe, alle discussies over voordelen t.o.v. werknemers en mogelijk overheidsingrijpen ten spijt.
2. Positie werknemer aan tafel is sterker dan ooit.
Het is voor menig werkgever nog wat onwennig, maar de rangorde aan de onderhandelingstafel bij sollicitatiegesprekken is totaal anders dan 10 jaar geleden. Voor verreweg de meeste werkgevers geldt dat de openstaande positie aantrekkelijk gemaakt moet worden, zonder deze mooier te maken dan die is. Een dag thuiswerken, een opleidingspakket aanbieden, extra vrije dagen: het is mooi, maar niet voldoende om een kandidaat over de streep te trekken. Maatwerk bieden aan een kandidaat, met uitzonderingen t.o.v. toekomstige collega’s: alles wordt uit de kast getrokken om passende mensen binnen te halen.
3. Nivellering van de tarieven.
Je merkt dat tarieven van nogal wat vakspecialisten de laatste paar jaar fors zijn gestegen. Of het nu een stukadoor, een ‘mannetje voor in de tuin’ of een automonteur is, de tarieven van dit type vakmensen zijn aanzienlijk hoger geworden. Wij hebben de ontwikkelingen uit de Interim Index onderzoeken er eens op nageslagen en daar zien wij de afgelopen 10-12 jaar niet heel veel beweging. Tarieven schommelen wel wat, meestal in de bandbreedte van € 125-135 per uur, maar grote stijgingen zijn er niet geweest. Zet dat eens naast de kosten van bijvoorbeeld een automonteur. Rond het jaar 2000 waren die tarieven € 45-55 per uur. Nu liggen deze rond € 80-100 per uur. Ofwel: aan het begin van deze eeuw was het verschil in tarifering een factor 2,5. Nu is dat nog maar een factor 1,5. Trek je deze lijn generiek door -en waarom ook niet?- dan is te zien dat de afgelopen 20 jaar sterk nivellerend hebben gewerkt voor de tarifering van uitvoerende vakspecialisten t.o.v. adviseurs en zelfstandig opererende managers. Hier zijn verklaringen voor (schaarste, inhaaleffecten, toetredingsdrempels o.a.), maar ontegenzeglijk is dit effect ontstaan.
4. Tevredenheid over bestaan als zelfstandige.
Als er een ding duidelijk is geworden de afgelopen jaren is het wel dat de tevredenheid over het bestaan als zelfstandige relatief hoog scoort -los van leeftijd, gender, woonplaats of ervaring- ten opzichte van werknemers met een vaste aanstelling. Al onze onderzoeken, ook tijdens de crisisperioden, bevestigen dit steeds opnieuw.
5. Verandering van opdrachtgever.
Niet alleen grote organisaties huren veel zelfstandigen in en kunnen niet meer zonder hen. Dit geldt inmiddels ook voor MKB+ bedrijven en bedrijven met een omvang tot 100 medewerkers. De positie van zelfstandigen is meer en meer vast onderdeel geworden van de bedrijfsvoering van een organisatie. Waar wij 15 jaar geleden spraken van ‘een interim-verslaving’ bij grote bedrijven, zien wij nu dat het werken met externe professionals geïnstitutionaliseerd en vanzelfsprekend is geworden over de volle linie van de arbeidsmarkt.
6. Rolwisseling volgt elkaar snel op.
In onze praktijk verkondigden wij 20 jaar geleden het principe: je kiest voor een vaste of interim loopbaan. Hoe anders is dit de afgelopen 10 jaar geworden. Rollen zijn tijdelijk en veranderen. De manager/werknemer van vandaag is de kandidaat voor een interim positie morgen en keert na verloop van tijd weer terug in een dienstverband. Ondenkbaar in het verleden, realiteit geworden sinds een aantal jaar.
7. De overheid als verliezende derde.
Wij hebben veel geschreven over de ins en outs van de overheids-arbeidsmarkt (breder dan alleen rijksoverheid). Met name de laatste 5 jaar zien wij dat de overheid als vragende partij steeds vaker de verliezer is. Zo raakt zij bijv. rondom arbeidsvoorwaarden steeds verder achterop t.o.v. de profitsector. Vaste posities invullen duurt langer en steeds vaker wordt een beroep gedaan op zelfstandigen, die dikwijls oud-collega’s zijn. Een zorgelijke ontwikkeling. Zie ook dit bericht.
8. Executive search is ook loopbaanadvies geworden.
Voor een bureau als het onze geldt dat de eerste kennismaking met kandidaten vaak start met vragen over de eigen loopbaan en of de positie die wij voorspiegelen hierin past en logisch is. Goede kandidaten passen niet alleen omdat CV en persoon aansluiten bij hetgeen gevraagd wordt. Het moet ook een logische stap zijn op basis van het verleden van de kandidaat en een goede weg naar een positie na deze positie.
9. Opdrachtduur en verblijf in vaste positie groeien naar elkaar toe.
Inmiddels duurt een gemiddelde opdracht voor een zelfstandige manager ruim 14 maanden. Voor veel managers in vaste dienst geldt dat ten gevolge van continue veranderingen posities steeds korter worden ingevuld. Vast en tijdelijk groeien -ook hier- naar elkaar toe.
10. Bijna ongemerkt werken wij steeds korter, maar ook steeds langer (..).
Ruim 10 jaar geleden was de discussie over doorwerken na prepensioen op zijn hoogtepunt. Inmiddels werken velen na de oude pensioendatum (65 jaar) gewoon door. De cijfers zijn indrukwekkend. In 2003 was 1 op de 10 aan het werk, in 2022 waren dat er 5 op de 10 (CBS). Voor de categorie 30–45 jaar, geldt dat werkweken van 4 dagen steeds vaker voorkomen in gezinnen met opgroeiende kinderen (zowel bij man en vrouw). Wij werken korter, maar ook langer: strijdig, maar waar.
